γεωγραφία

Η «Μεγάλη Λομποτινά», όπως λεγόταν επί Tουρκοκρατίας, είναι αμφιθεατρικά χτισμένη στη Σύρτα, μία από τις νοτιοδυτικές βουνοπλαγιές των Βαρδουσίων ορέων η οποία «κοιτάζει» βορειοανατολικά. Περιστοιχισμένη από τους καταπράσινους ορεινούς όγκους της οροσειράς των Βαρδουσίων, προστατεύεται πολύ καλά από τους ανέμους. Όπως έλεγαν, εξάλλου, και οι παλαιότεροι «βρίσκεται σε μία λούμπα». Εξού και Λομποτινά!

το χωριό

Δεξιά και αριστερά από το χωριό και σχεδόν στο ίδιο υψόμετρο των 1.050 μ. βρίσκονται οι λόφοι Λακούλα και Αη Γιώργη. Κατάφυτος από έλατα και καστανιές, στο λόφο Λακούλα βρίσκονται το ιατρικό κέντρο, το δημαρχείο καθώς και ένα ξωκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Αθανάσιο. Ο δέ λόφος του Αη Γιώργη, σκεπασμένος με έλατα και κέδρους, βρίσκεται στην είσοδο του χωριού καθώς έρχεται κανείς από τη Ναύπακτο. Στην άκρη του λόφου βρίσκεται και το ομώνυμο ξωκκλήσι. Στο μέσο του χωριού βρίσκει κανείς την εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή, την κεντρική πλατεία, την αγορά με τα παραδοσιακά καφενεία και το «καρνάβαλο», το λεωφορείο- αντίκα που, τα παλιά τα χρόνια, έκανε το δρομολόγιο Ναύπακτος - Άνω Χώρα.

αρχιτεκτονική

Τα περισσότερα παλιά σπίτια της Άνω Χώρας είναι χτισμένα από σχιστόλιθο και παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον χάρη και στο ότι είναι επηρεασμένα απ' την αρχιτεκτονική της Ηπείρου. Αξιοσημείωτες σε όλα τα παραδοσιακά σπίτια είναι οι τετράρηχτες σκεπές καθώς δημιουργούν ρήση και από τις τέσσερις πλευρές του σπιτιού. Με τον τρόπο αυτό, οι κάτοικοι καταφέρναν να διώχνουν τα χιόνια πιο εύκολα με μικρή ρήση. Επιπλέον, χάρη στο ξύλινο συνάζι που είναι εμφανές σε όλα τα σπίτια, καταφέρναν το βάρος του σπιτιού να μοιράζεται ομοιόμορφα, ενώ οι ακρογωνιαίοι λίθοι συνέβαλαν στην καλύτερη στήριξή του.

ιστορία

Χάρη στη δυσπρόσιτη επιφάνειά της, η Ορεινή Ναυπακτία έγινε καταφύγιο πολλών κατοίκων σε δύσκολες εποχές για την Ελλάδα. Οι Έλληνες προκειμένου να αποφύγουν τους εκάστοτε κατακτητές, αποτραβιόνταν στα χωριά, καθώς ήταν δυσπρόσιτα για τους Τούρκους, τους Γερμανούς και τους Ιταλούς. Μέχρι και το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η γεωργία και η κτηνοτροφία ανθούσαν. Ωστόσο, καθώς το χωριό είχε πληθυσμό μερικές χιλιάδες κατοίκων γνώρισε και εποχές με μεγάλη πείνα. Με τη λήξη του πολέμου, η τότε κυβέρνηση έβγαλε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο οι πληγέντες από τους αντάρτες δικαιούνταν ένα δωρεάν εισιτήριο με πλοίο για την Αμερική. Ξεκίνησε, τότε, ένα κύμα μεταναστών προς αναζήτηση μίας καλύτερης μοίρας σε νέους κόσμους. Σε συνδυασμό και με το ρεύμα της αστυφιλίας, ο πληθυσμός της Ορεινής Ναυπακτίας συρρικνώθηκε σε τέτοιο βαθμό, που θα ‘λεγε κανείς, πως αν δεν ήταν για το έντονο τουριστικό ενδιαφέρον της τελευταίας δεκαετίας, σήμερα θα κάναμε λόγο για μία νεκρή περιοχή.